In mijn coachingpraktijk kom ik dit vaak tegen: mensen die dagen, weken of maanden van tevoren al piekeren over iets wat pas later plaatsvindt.
Stel, je hebt iets op de agenda staan. Dat kan iets leuks of minder leuks zijn.
Voordat het zover is, ben je er al steeds in je hoofd bezig.
Je hoofd draait overuren: “Het zal toch wel goed gaan?”, “Zal ik het zus of zo aanpakken?”, “Zal ik er op de fiets of met de auto heen gaan?”, “Wat als het niet goed gaat?”
Allemaal gedachten die zich opstapelen.
Je probeert je zo goed mogelijk voor te bereiden. En als het moment eindelijk daar is, ben je al uitgeput voordat je überhaupt begonnen bent. Zelfs als het om iets leuks gaat, zoals een feestje, kun je er nauwelijks van genieten, omdat je brein in de overdrive staat.
Dat de ene persoon hier meer last van heeft dan de ander, komt niet uit de lucht vallen.
Het is vaak een mix van perfectionisme en pleasegedrag wat dit patroon aanstuurt.
Voordat we ingaan op wat je hieraan kunt doen, leg ik je eerst uit waarom dit gebeurt.
Perfectionisme en pleasergedrag
Perfectionisme is in dit soort situaties een grote boosdoener. Je wilt dat alles perfect is. Elke beslissing, hoe klein ook, wordt eindeloos overgedacht. “Is dit wel de juiste keuze? Heb ik alles goed voorbereid? Doe ik het wel goed genoeg?”
Goede voorbereiding is het halve werk. Maar we kunnen het ook overdrijven. Hoe meer je in je hoofd bezig bent met de taak, hoe groter de last wordt. Het idee dat alles helemaal perfect moet gaan, maakt dat je jezelf steeds verder opblaast. En dat maakt dat de realiteit eigenlijk alleen maar kan tegenvallen. Want ondanks je voorbereiding zullen er altijd dingen anders lopen dan je hoopt of plant. Zelfs wanneer je alles tot in de puntjes hebt voorbereid.
Die drang naar perfectie doet bovendien ook iets met je energie. Je verspilt al heel veel kracht aan de gedachte dat alles tot in de puntjes perfect moet zijn.
Daarnaast speelt pleasegedrag vaak een rol. Je wilt vooral dat anderen tevreden zijn, dat je niemands verwachtingen teleurstelt. Dat anderen je waarderen. Door je zelf zoveel druk op te leggen, maak je het jezelf onnodig moeilijk.
Je vergeet ondertussen om naar jezelf te luisteren, om je eigen grenzen serieus te nemen.
Wat kun je hieraan doen?
- Maak een braindump
Zet alles op papier: wat moet er gebeuren, wat denk je, wat kan er misgaan? Merk je dat je later op de dag weer begint te piekeren, schrijf je dat meteen weer op. En verleg je aandacht steeds weer naar het hier en nu. Merk alleen op: Oké, ik denk dit nu, maar ik ben niet mijn gedachten. Ik hoef hier nu niets mee.
- Werk in kleine stukken
Het helpt als je een taak in kleine, haalbare stappen opdeelt. Je hoeft niet alles ineens te doen. Maak het klein. Wat kun je vandaag doen? Wat pas morgen? Focus op het moment. Zo voorkom je dat je jezelf te veel druk oplegt in de dagen voorafgaand aan de taak.
Daarbij mag je jezelf begrenzen. Maak dat concreet. Bepaal hoeveel tijd je aan elk onderdeel besteedt en wanneer ‘goed’ goed genoeg is voor jou. Bijvoorbeeld “Ik werk hier maximaal 45 minuten aan, dan ben ik tevreden.”
- Laat je perfectionisme los
Dit is een van de moeilijkste stappen. Want als je denkt dat je alles perfect moet doen, blijft de stress zich opstapelen. Perfectionisme kost je ontzettend veel energie en houdt je gevangen in een constante staat van “niet goed genoeg”. Geef jezelf toestemming om fouten te maken. Dat mag, echt.
- Leer je eigen grenzen kennen en bewaken
Wanneer je zoveel druk voelt om alles goed te doen, vergeet je vaak je eigen grenzen. Ga na wat jij fysiek en mentaal aan kunt, en plan daarnaar. Zorg ervoor dat je ook tijd hebt om op adem te komen. Die tijd voor jezelf is cruciaal om je energie op peil te houden.
- Ga bewuster om met je energie
Wordt je bewuster wanneer je het gas in- of uit kan schakelen. Wat geeft jou energie? Wat kost energie? Wat kun je doen om je energie bij te vullen in de dagen voorafgaand aan een belangrijke taak? Vaak geven we onszelf niet genoeg ruimte om op adem te komen omdat we te veel bezig zijn met ‘moeten’. Plan daarom voldoende tijd voor ontspanning, zowel voor als na de taak.
