Marjon Bohré
Bedrijfskundige, organisatie-psycholoog
Wie ben je, wat doe je en hoe lang ben je al ondernemer?
Ik ben Marjon Bohré en ben sinds 2009 ondernemer. Ik woon in Rijswijk met mijn man en onze twee dochters. Ik ben van oorsprong bedrijfskundige en organisatiepsycholoog. Dus een combinatie van wat ik altijd zeg: mens en, werk en ik werk dus met werkende mensen. Ik ben ondernemer geworden, omdat ik graag verschillende dingen doe. Ik doe 1-op-1 coaching, train groepen en werk met managementteams en teams van bestuurders, ben schrijver. En het allerleukste vind ik dat ik sinds 2 jaar promotieonderzoek aan de Universiteit Leiden doe. Daar leer ik wetenschapper te worden.
Op je website staat: als we de moed hebben om meer van onszelf te durven laten zien, dan gaan we voluit leven. Dat leidt tot zingeving en tot verbinding. (..)Toch voelen we vaak de noodzaak om onszelf met een pantser af te schermen. Om onszelf te beschermen tegen ongemak. Maar daardoor gaat veel talent verloren. Waar komt die noodzaak vandaan, denk je?
Het is een rare kronkel die er in ons zit. De kern is volgens mij dat mensen van nature een basisbehoefte hebben om in verbinding te zijn met andere mensen. Dus een soort zoogdieren, zeg ik dan altijd maar. We zijn graag in groepen en graag bij elkaar en hebben die behoefte om in verbinding te zijn. Als dat je grootste behoefte is, dan kun je je ook voorstellen dat je grootste angst is dat je afgewezen wordt. Dus dat er iets mis is met je, dat je daardoor buiten de groep valt. En om dat te voorkomen gaan we ons vaak anders voordoen. Dan doen we soms zo’n harnas aan. Gaan we soms juist alleen maar de mooie dingen van ons zelf laten zien. Of zijn er andere manieren waarop we ons proberen te beschermen tegen het risico van afwijzing.
Wat dan juist weer oplevert dat er minder kans op verbinding is. Want met zo’n harnas kunnen mensen niet zien wie je echt bent. Dus dan is het gevoel van verbinding juist ook weer minder.
Verbinding is een belangrijk thema in wat jij doet. Hoe zorg je zelf voor die verbinding als jij schrijft?
Het is super belangrijk om in verbinding met mezelf te zijn en dat is denk ik, de basis waarin het begint. De verbinding met jezelf is een soort basis voordat je een echte verbinding met anderen kunt creëren.
En wat voor mij nodig is in het contact met mensen, is dat ik ook een beetje van mezelf laat zien. Dat helpt ook altijd. Verbinding ervaren begint met verbinding maken. Het is wel interessant dat ik veel werk met mensen die graag meer verbinding willen ervaren met anderen. En die dan dingen gaan vragen aan andere mensen. Terwijl het ook de kunst is om soms iets van jezelf te laten zien. Door je hart een beetje open te zetten, komt er vaak ook wel wat terug van een ander.
En dat is wat ik zelf ook probeer te doen. Op mijn website zul je dingen zien over wie ik ben. Ik schrijf zowel over de dingen waarin ik goed ben, maar ook de dingen die ik lastig vind.
Ik denk dat ik nastreef om te laten zien hoe het echte leven eruitziet. En daarbij gevoelens en emoties te normaliseren om te laten zien dat alle situaties in het leven er allemaal bij horen.
Verbinding maken is daarmee ook kwetsbaar. Hoe bewaak jij de grens van wat je wel en niet deelt?
Dingen die voor mij nog steeds heel gevoelig zijn, zal ik niet snel op Facebook zetten. Voor mij is altijd een goede vraag: wat is mijn intentie om dit te delen? Is de intentie dat iemand het voor mij moet valideren en tegen mij zegt: oh, nee, je bent prima. Dan zoek ik eigenlijk de goedkeuring bij anderen. En kan ik het beter niet delen, want dan is er blijkbaar nog iets te doen. Daar kan ik dan beter een vriendin over bellen, of m’n partner of desnoods met een coach.
Maar als de intentie is dat ik anderen wil uitnodigen om iets van jezelf te laten zien of om een genuanceerder beeld van het leven in het algemeen neer te zetten dan, dan kan ik het delen. En ook als ik niet meer afhankelijk ben van welke reactie er op komt. Dus als iemand reageert dat hij het belachelijk vindt wat ik schrijf en ik kan het laten gaan.
Mensen reageren op social media. En wat ik me realiseer en dat heb ik ook geleerd in het werk van Brené Brown waar ik trainingen en coach in geef: wiens mening is voor mij belangrijk?
Als iemand op LinkedIn iets zegt, dan ben ik echt geoefend om te bedenken hoe belangrijk deze persoon en deze mening voor mij is. Als het antwoord ‘nee’ is, dan kan ik een cynische reactie of kritiek makkelijk loslaten. Je kunt hier mee oefenen door dit ook voor jezelf uit te schrijven en dat papiertje bijvoorbeeld in je portemonnee te bewaren als reminder.
Onlangs kwam je boek ‘De Perfectieparadox’ uit. Wat bedoel je met die titel en waar gaat het boek over?
De Perfectieparadox gaat over perfectionisme. Het eerste deel gaat over: Wat is perfectionisme? En is gebaseerd op onderzoek vanuit de wetenschap van de afgelopen 20, 30 jaar. En het tweede deel gaat over: Hoe ga je om met perfectionisme en hoe laat je het los?
Maar ook hoe geef je leiding aan perfectionisten? Hoe kun je in een team omgaan met perfectionisten? Het is echt een boek gericht op werkende mensen. Dus het tweede deel is wat praktischer, met meer handvatten en tools.
Ik denk dat heel veel mensen, expliciet of impliciet, nog altijd denken dat perfectionisme best een beetje een goede eigenschap is. Vaak zeggen mensen: ‘Zolang je maar niet doorslaat, want dan wordt het een valkuil.’ Ik ben echt overtuigd geraakt dat perfectionisme helemaal niet een goede eigenschap is, ook niet een beetje, want een beetje bestaat niet.
Er is niks mis met het streven naar het beste wat je kunt. Een hoger doel, een ambitieus doel stellen, daar hou ik van. Het beste van jezelf geven is prima, maar een onhaalbaar ideaal – en dat is perfectie – daarmee creëer je alleen maar je eigen desillusie. En ook de stress die daarbij hoort.
Perfectionisme is een onhaalbaar ideaal nastreven én de zorg over wat er kan gebeuren als je dat niet bereikt. Wat zullen andere mensen daarvan vinden of wat vind ik van mezelf als ik dat niet bereik?
Dat zijn de twee dimensies die in perfectionisme zitten. Wat we inmiddels weten uit onderzoek is dat chronische stress, daar een heel belangrijk onderdeel van is, en dat is heel slecht voor je gezondheid. Maar ook slecht voor je prestaties. Want je hebt een veel nauwere blik. Je focust op fouten, je wilt onzekerheid vermijden. En daar zit de paradox in. Dat je minder snel groeit als je je zo focust op alles wat mis kan gaan, in plaats van als je wel streeft naar het beste van jezelf geven. Dan is er groei en ontwikkeling. En daarbij hoort dat er soms dingen misgaan. Bij ontwikkelen en groeien hoort het dat je soms je neus stoot. Daar op een goede manier mee om leren gaan, helpt zoveel meer.
En vandaar de ondertitel: dan wordt je beter dan ooit. Streven naar beter in plaats van perfectionisme als drijfveer.
Kun je perfectionisme doseren of is het dan geen perfectionisme meer?
Perfectionisme is een onbewust aangeleerd gedragspatroon. Doseren roept op dat je er bewust mee omgaat. Maar een perfectionist is onbewust continu bezig om te voldoen aan iets onhaalbaars.
Je kan wel bewust kiezen om soms extra inspanning te leveren en soms wat minder. Dat lijkt me heel verstandig. Doseren en bewust kiezen, waar zet ik mijn energie op in? Dat moet je vooral doen, maar dan is dat streven naar excellentie. Dat is je beste kunnen op dit moment.
Ik heb nu dit boek geschreven, op dit moment was dat het beste wat ik kon doen. Als ik het volgend jaar weer lees, dan denk ik misschien wel: ‘Mmh, ik weet het niet.’ Maar het is de vraag of ik daar nu al mee bezig moet zijn.
Je noemt procrastinatie (uitstelgedrag) als negatief effect van perfectionisme.
Waardoor mensen te laat (of soms helemaal niet) starten met hun werk. Hoe word je je bewust dat je iets uitstelt vanwege een onderliggende angst?
Degene die daar het beste antwoord kan geven, dat ben jezelf. Dat kan een ander nooit voor jou bepalen. Het gaat over eerlijk zijn tegen jezelf.
Je kunt soms wel iets uitstellen. Bijvoorbeeld een lancering, omdat dat nog niet helemaal goed is. Maar wat doe je dan? Ga je voor jezelf een overzicht maken met punten die eerst nog moeten voordat je kan lanceren? Dan maak je het concreet en hak je het in stukjes om tot die lancering te komen.
Bij uitstelgedrag gaat het vaak over niet beginnen. Als ik uitstel vanwege perfectionisme, dan merk ik dat ik überhaupt niet met het onderwerp bezig ben. Dan maak ik geen lijstje, want zit ik er helemaal niet in.
Je bent actief qua content creatie. Je verstuurt nieuwsbrieven, schrijft posts. Hoe stel jij zelf prioriteiten?
Ik ben een heel routineus mens. Ik schrijf één keer in de twee weken een nieuwsbrief op donderdagochtend en dat doe ik al tien jaar. En verder zet ik iedere werkdag iets op social media. Daarin heb ik het voor mezelf heel makkelijk gemaakt. Want ik doe hetzelfde op LinkedIn, Facebook en Instagram. Dat kun je natuurlijk diversifiëren, maar als ik dat allemaal heel ingewikkeld ga maken, dan ga ik het niet doen.
Blogs schrijven gaat heel erg op en neer. Als ik denk: hier moet ik eens iets over schrijven. Dan ga ik er voor zitten en dan schrijf ik soms een aantal achter elkaar. En inmiddels heb ik er best wel veel staan.
Vanwege mijn boek zit er nu een push achter om wat meer over perfectionisme te schrijven. Maar ik heb ook wel eens een tijdje dat ik weinig schrijf. Daar zit wat minder routine in. Die nieuwsbrief is er altijd en dan maak ik soms ook gebruik van oude blogs. Ik dacht altijd: Dat kan niet, je moet dan wel weer iets nieuws melden. Maar er zijn mensen die mij al heel lang volgen, mijn nieuwsbrief lezen en die dan soms terugschrijven: “Oh, wat fijn dat je dat weer eens even gedeeld hebt. Het werd tijd dat ik daar weer eens even aan dacht.”
Laten we het tot slot hebben over perfectionisme als ondernemer. De ondernemers die ik help met hun teksten vinden het lastig om van zichzelf te laten horen. Welk advies heb jij voor die groep?
Het is goed om je te realiseren dat de dingen die je schrijft, al eens geschreven zijn. Maar nooit precies zo. We zijn allemaal hetzelfde, maar zijn ook allemaal verschillend. En wat jij brengt is, is daarmee ook altijd iets nieuws.
De inhoud van de boodschap is misschien ook al eens gezegd door anderen, maar nog nooit op jouw manier. En nog nooit op dit moment. En nog nooit in deze context. En met dit beeld of met deze woorden.
Ik denk dat je er best op mag vertrouwen of dat op z’n minst positief kan onderzoeken: Welke plek is daarin voor mij? Ga experimenteren: wat als ik hier nou over ga schrijven, wat gebeurt er dan? Zo ontwikkel je als ondernemer en kom je erachter wat jij belangrijk vindt en in de wereld wil zetten.
Tot slot deelt Marjon nog een fijne schrijfoefening met je. Deze helpt je bij het vergroten van je zelfcompassie.
