Automatische patronen en gewoontes
Ons brein is geëvolueerd om snel en efficiënt te reageren. Dit betekent dat we niet altijd bewust keuzes maken op basis van onze emoties. Vaak handelen we reflexmatig, gebaseerd op oude, diepgewortelde patronen.
Wanneer je je gestrest voelt, grijp je bijvoorbeeld automatisch naar comfortvoedsel, zoals chocolade of chips, om jezelf beter te voelen.
Een ander veelvoorkomend patroon is om bij het krijgen van kritiek direct in de verdediging te schieten of alles persoonlijk aan te trekken zonder het als iets opbouwends te zien.
Weer anderen zijn een ster in dingen uitstellen, wat vaak een automatisme is dat voortkomt uit onze angst voor mislukking.
Stress en het autonome zenuwstelsel
Een van de meest opvallende emoties die je denken, waarnemen en gedrag beïnvloeden, is stress. Stress is meer dan een mentale last; het komt ook tot uiting in je lichaam.
Het autonome zenuwstelsel is verantwoordelijk voor het reguleren van verschillende onbewuste lichaamsfuncties, zoals je hartslag, ademhaling en spijsvertering.
Dit zenuwstelsel bestaat uit twee primaire systemen: de sympathicus, ook bekend als het gaspedaal, en de parasympathicus, oftewel de rem. Ze werken als een duo, steeds balancerend tussen actie en rust.
De sympathicus staat paraat wanneer actie vereist is. Het versnelt ons hartritme, stimuleert de bloedsomloop en scherpt onze zintuigen, alsof het een seintje geeft om klaar te zijn voor actie. Dat is handig wanneer je bijvoorbeeld alert moet zijn voor een belangrijke vergadering.
Aan de andere kant heb je de parasympathicus, de rem. Dit deel vertraagt je hartslag, bevordert de spijsvertering en ontspant je spieren.
Bij stress wordt de sympathicus geactiveerd. Na het verdwijnen van de stress, neemt de parasympathicus het over om het lichaam te kalmeren en in evenwicht te brengen.
Hartritme variabiliteit
Hartritme variabiliteit (HRV) is de variatie in de tijd tussen opeenvolgende hartslagen. Wanneer je HRV hoog is, betekent dit dat je autonome zenuwstelsel in balans is. Je lichaam en geest schakelt gemakkelijk van actie naar ontspanning.
Als je HRV laag is, domineert het sympathische zenuwstelsel, wat vaak geassocieerd wordt met stress en spanning.
Een coherent en een incoherent hartritme
Onze ademhaling speelt een cruciale rol bij het reguleren van HRV. Een coherent hartritme is een toestand waarin ons hartritme gelijkmatig en harmonieus is, wat wijst op een evenwichtige activiteit van het autonome zenuwstelsel.
In deze toestand voel je je kalm, gefocust, in balans en kun je helder nadenken, zelfs te midden van uitdagingen.
Een incoherent hartritme daarentegen is onregelmatig en chaotisch. Die incoherentie ontstaat bij stress en andere negatieve emoties.
Bron afbeeldingen: HeartMath Benelux
