Je emoties herkennen en opschrijven

Automatische patronen

Om onplezierige emoties te vermijden, schieten we (onbewust) vaak in automatische patronen. Wanneer je je gestrest voelt, grijp je misschien naar comfortvoedsel, zoals chocolade of chips, om jezelf beter te voelen. Dit is een typische reactie die voortkomt uit emoties.

Een ander veelvoorkomend patroon is om bij het krijgen van kritiek direct in de verdediging te schieten of alles persoonlijk aan te trekken zonder het als iets opbouwends te zien.

En weer anderen stellen (onbewust) dingen uit als reactie op hun angst voor mislukking.

Het is fijn om bewuste keuzes te maken over hoe je met je emoties omgaat. Dat kan je helpen bepaalde automatische patronen te doorbreken.

Hoe je lichaam op je emoties reageert

Emoties hebben ook invloed op je lichaam door je autonome zenuwstelsel (AZS) te activeren. Het AZS regelt bijvoorbeeld je adem, hartslag, bloeddruk, honger en dorst.

Dit AZS systeem bestaat uit twee delen: de sympathicus en de parasympathicus. Ze werken samen om je lichaam voor te bereiden op actie of ontspanning.

De sympathicus staat paraat wanneer actie vereist is. Het versnelt je hartslag en maakt je alert. Dit is handig voor bijvoorbeeld belangrijke vergaderingen.

Aan de andere kant heb je de parasympathicus, die je hartslag vertraagt en je spieren ontspant om je te kalmeren en in evenwicht te brengen.

Sommige emoties zetten je in de versnelling, terwijl andere je laten vertragen. Het is als het schakelen in een auto: soms trap je op het gaspedaal (bijvoorbeeld bij enthousiasme), en soms op de rem (bijvoorbeeld bij frustratie).

Uitputtende emoties

Linksboven staan emoties die vermoeiend zijn. Stress, boosheid, en angst zijn enkele voorbeelden. Deze zetten je lichaam aan tot de aanmaak van cortisol, een hormoon dat je alert maakt maar dat in grote hoeveelheden schadelijk kan zijn.

Remmende emoties

Onderaan links vind je emoties die als remmend kunnen aanvoelen. Denk daarbij aan emoties, zoals verdriet, teleurstelling of schuldgevoel, vertragen je mentale en emotionele energie.

Vitaliserende emoties

Aan de rechterkant bovenaan op de kaart vind je de emoties die je energie geven, zoals liefde, blijdschap en dankbaarheid. Deze emoties activeren je parasympatische zenuwstelsel, wat je lichaam in een rusttoestand brengt en de productie van hormonen zoals DHEA en oxytocine bevordert.

DHEA helpt bij het herstel van je lichaam en verbetert je immuunsysteem, terwijl oxytocine bekend staat als het “knuffelhormoon” dat zorgt voor gevoelens van verbondenheid en welzijn.

Rustgevende emoties

Onderaan rechts op de kaart bevinden zich de emoties die je helpen ontspannen en tot rust komen, zoals vrede, kalmte en tevredenheid.

Waar krijg je energie van en wat kost je energie?

Door te herkennen waar je op de kaart staat, zie je waar je energie lekt en waarmee je batterij oplaadt. Het is een persoonlijke oefening. Want, wat voor de een vitaliserend is, kan voor de ander rustgevend zijn.

Dankbaarheid is bijvoorbeeld zo’n emotie. Voor sommigen geeft het energie, het motiveert en inspireert. Voor anderen brengt het juist rust, kalmeert het en zorgt het voor balans.

En jaloezie staat links op de kaart. Maar hoe jij met die jaloerse gevoelens omgaat, bepaalt of dit voor jou een uitputtende of remmende emotie is. Ga je in de actiestand als je jaloers bent of komt er juist minder uit je handen?

Je persoonlijke balans vinden

Je hebt nu je meest voorkomende emoties in kaart gebracht. Pak vervolgens een moment om te observeren hoeveel tijd je per week of per dag doorbrengt in verschillende delen van het emotie landschap.

Hoeveel van je tijd besteed je aan de linkerzijde, waar uitputtende emoties zoals stress en boosheid huizen? Hoeveel aan de rechterkant, waar vitaliserende emoties zoals liefde en dankbaarheid je energie geven? Ben je tevreden over de verdeling? Of zou je graag meer aan de rechterkant willen zitten?