In deze blog lees je alles over de meest voorkomende stressreacties en ontdek je hoe je op een veerkrachtige manier met spanning en stress omgaat.
Een oeroud overlevingsmechanisme
Stel je voor dat je duizenden jaren geleden door het prehistorische landschap dwaalde. Plotseling stuitte je op een sabeltandtijger, klaar om aan te vallen.
Wat deed je?
Je vocht, vluchtte of verstijfde.
Die complexe systeem zit diep geworteld in ons DNA en stelde ons in staat zulke gevaarlijke situaties te overleven.
De drie bekendste stressreacties
1. Vechten
Je spieren spannen zich aan, je adrenaline stijgt, je hartslag versnelt. Je bent klaar voor een fysieke confrontatie. In de moderne wereld herken je deze stressreactie als boosheid, de discussie aangaan, je frustratie uiten of zelfs agressief gedrag.
2. Vluchten
Je voelt de drang om te ontsnappen, de adrenaline jaagt je voort, je hartslag blijft hoog om je te helpen ontsnappen. Tegenwoordig kan dit betekenen dat je constant op zoek bent naar afleiding, zoals Netflixen, online shoppen of eindeloos scrollen door social media, om te ontsnappen aan de realiteit.
3. Verstijven
Dit is een reactie van bevriezen, zoals een hert in de koplampen van een auto. Je lichaam verlamt tijdelijk om niet opgemerkt te worden door een roofdier. Dit kan zich uiten als het vastlopen in een stressvolle situatie, niet weten hoe te reageren, of het vermijden van het probleem.
Nog 2 minder bekende stressreacties
Veiligheid zoeken
Als ontsnappen geen optie was, zocht je beschutting of dekking om jezelf te beschermen. Dit vertaalt zich anno 2023 naar het creëren van een veilige omgeving, zoals je terugtrekken in je comfortzone (thuis), niet naar buiten willen gaan of niet alleen willen zijn.
Verzorgen
Vroeger zocht je na een bedreigende situatie troost en zorg bij de leden van je stam. Tegenwoordig zoeken we die steun bij familie en vrienden. Mensen die stress ervaren, kunnen een sterke drang voelen om voor anderen te zorgen, in de hoop dat het verlichting biedt voor de stressbron. “Als ik voor jou zorg, zorg jij dan voor mij” Dit varieert van het uitvoeren van kleine taken tot het overnemen van alles van anderen, om een gevoel van controle en rust te krijgen.
Aan de andere kant kan de behoefte om te zorgen ook naar binnen gericht zijn. In tijden van stress kunnen mensen hun toevlucht nemen tot activiteiten die gericht zijn op uiterlijke verzorging. Het obsessief bezig zijn met je uiterlijk, zoals herhaaldelijk je haar kammen of steeds opnieuw je handen wassen, zijn voorbeelden van stress-gerelateerde gedragingen. Deze rituelen geven een tijdelijk gevoel van controle en geruststelling, zelfs als ze in werkelijkheid het stressniveau kunnen verhogen.
Nadelige effecten van langdurige stress:
Ons lichaam is ontworpen om tijdelijk te reageren op stressvolle situaties, maar als deze reacties chronisch worden, kan dit leiden tot (flinke) gezondheidsproblemen.
- Lichamelijk: langdurige stress kan leiden tot hoge bloeddruk, verzwakt immuunsysteem, spijsverteringsproblemen en zelfs hart- en vaatziekten.
- Emotioneel: chronische stress kan leiden tot angst, depressie, prikkelbaarheid en een algeheel onprettig gevoel.
- Cognitief: Het kan zorgen voor concentratieproblemen, vergeetachtigheid en verminderd probleemoplossend vermogen.
